Skansen Jamneński w Koszalinie

Skansen Jamneński w Koszalinie prezentuje kulturę i tradycje mieszkańców Jamna. Wieś ta, przez swoją lokalizację między Bałtykiem, jeziorem Jamno i licznymi sieciami rzek, przez wieki pozostawała w izolacji kulturowej, dzięki czemu wykształciła się tam ciekawa i niepowtarzalna sztuka ludowa.

Zagroda Jamneńska prezentuje wystawę podzieloną na dwie części. W pierwszej, interaktywnej części można podziwiać makietę dawnego Jamna oraz przebrać się w kopię dawnego stroju jamneńskiego. Druga część prezentuje sprzęty z jakich w życiu codziennym korzystali tutejsi mieszkańcy. Najważniejszą częścią ekspozycji jest kmieca chałupa, w której zgromadzono eksponaty pochodzące z przełomu XIX i XX wieku. W odremontowanej stodole odbywają się warsztaty, spotkania, projekcje filmowe i inne imprezy kulturalne.

Chętni mogą wziąć udział w warsztatach rękodzielniczych propagujących rzemiosło i sztukę ludową. Do wyboru są zajęcia zapoznające z produkcją ceramiki, haftem, tkactwem, a także polichromią na desce i sklejce oraz drukiem klockowym na tkaninie. Zagroda Jamneńska to również doskonałe miejsce dla najmłodszych, którzy odkryją uroki wsi, spróbują przysmaków z domowej spiżarni, pobudzą wszystkie zmysły, rozwiną motorykę i przede wszystkim będą się świetnie bawić.

Ciekawym elementem wystawy są jamneńskie julki – skrzaty domowe z dawnych ludowych podań. Wystawę uzupełniają dwie aplikacje mobilne – „Z julkami w chacie”, czyli przewodnik po zagrodzie oraz „Z julkami po Jamnie” – zachęcająca również do wyjścia poza skansen i spaceru po miejscowości.

Skansen Jamneński w Koszalinie został utworzony przy Dziale Etnograficznym Muzeum w Koszalinie w 1982 roku. To bardzo ciekawe miejsce, położone w centrum miasta, tuż obok Parku Książąt Pomorskich.

Ekspozycje stałe można oglądać w szachulcowej zagrodzie rybackiej (przeniesionej ze wsi Dąbki). Eksponowano w niej zabytki Pomorza i grup przesiedleńczych, a obecnie można w niej oglądać wystawę ?Wyspa kulturowa. Wieś Jamno pod Koszalinem?.

Pomysł na Zagrodę Jamneńską wziął się z marzeń o skansenie, w którym można by ukazać wyjątkowość oraz bogactwo kultury rozwijającej się niegdyś w Jamnie. Społeczność, która mieszkała we wsiach Jamno i Łabusz, miała swoją odrębną kulturę, obyczaje, obrzędy i sztukę. Byli to Słowianie otoczeni ludnością niemiecką. Musieli oni opuścić te tereny w 1945 roku. Pozostawili tradycyjną zabudowę oraz niepowtarzalne sprzęty i narzędzia – elementy wyposażenia domów i zagród. 

Zwiedzanie skansenu zaczyna się od muzeum, zwanym pałacem młynarza. Znajdują się tam eksponaty w postaci szaf, biurek, sekretarzyków, zegarów i pieców z okresu od XVII do XIX wieku. Drewniane meble, które można tu podziwiać, są efektem misternej roboty stolarzy.

W dziale osadnictwa dowiemy się z kolei, dzięki dokumentom z przyznawania lokali mieszkalnych, co kto zostawił za Bugiem. 

Następnym działem jest tutaj dział malarstwa i rzeźby po 1950 roku i dział znalezisk. 

Skansen Jamneński w Koszalinie to drewniane chaty, kryte trzciną porastającą brzegi jeziora. 

Budynkiem, w którym mieści się administracja muzeum w Koszalinie, jest stylizowana pomorska chata szachulcowa. 

Kilka razy do roku odbywają się tutaj imprezy plenerowe: Jarmarki Jamneńskie, Targi Młyńskie i inne.

Znajduje się tu też Gospoda Jamneńska, która od 2002 działa w wynajętym od muzeum budynku dawnego garażu. 

Obecnie ekspozycja stała działu etnografii (skansen) została przeniesiona do Zagrody Jamneńskiej – w Jamnie, ul. Jamneńska 24. 

W Zagrodzie znajduje się wystawa, która pokazuje, jak wyglądało codzienne życie w Jamnie. Składa się ona z dwóch części. Pierwsza jest interaktywna – można w niej obejrzeć makietę dawnego Jamna lub przebrać się w kopię stroju jamneńskiego. Druga jej część, wystawiennicza, przedstawia, jak żyli mieszkańcy Jamna, z jakich sprzętów korzystali, jakie meble posiadali, oraz jakimi narzędziami gospodarskimi się posługiwali. Znajdują się tutaj julki, czyli skrzaty z ludowych podań. 

Wystawie towarzyszy aplikacja mobilna – przewodnik z ?Julkami w chacie?. Z drugą z nich pt. ?Z julkami po Jamnie? można spacerować poza Zagrodą. 

Obok chałupy jest stodoła, w której odbywają się zajęcia edukacyjne, konferencje, prelekcje czy projekcje filmowe. 

W Zagrodzie odbywają się warsztaty rękodzielnicze o tematyce ogólnej lub kultury jamneńskiej. Spotkania odbywają się w różnych przestrzeniach – izbach chaty, ogródku, salkach edukacyjnych w stodole. Nie trzeba siedzieć w ławce, tak jak w szkole. Zajęcia przeznaczone są dla dzieci i młodzieży. 

Podczas warsztatów dla najmłodszych dzięki temu, co dostępne w zagrodzie, pobudzane są ich wszystkie zmysły. Dzieci eksplorują wiejski ogródek, domową spiżarnię czy podwórko. 

Warsztaty odbywają się regularnie. Stałymi punktami w naszym kalendarzu są warsztaty ceramiczne z nauką haftu, polichromii na drewnie i sklejce, druku klockowego na tkaninę czy tkactwa. W okresie świąt uczestnicy warsztatów uczą się wykonywania dawnych ozdób choinkowych i wielkanocnych.

Strona Skansenu

Skansen Jamneński w Koszalinie
ul. Jamneńska 24, 75-900 Koszalin